donderdag 5 november 2009

De Indische rijsttafel




In de tijd dat ik in Indonesië woonde kwam ik vaak in aanraking met orang miskin (de arme mens). Ik kwam in kampongs in dorpen en steden waar een huis uit niet meer bestond dan 4 houten wandjes met een zinken dakje, waar ratten, muizen, katten, kippen, ziektes en andere enge beestjes gebroederlijk samenleefde met de mensen die er woonde. Ontmoetten er mensen die per dag niet meer verdiende dan 1€ per dag, waar de kinderen naar school gingen op schoenen van geleend geld, om de doodeenvoudige reden dat het geld ontbrak om kapotte schoenen te vervangen. Deze mensen leefde van nasi (witte rijst), wat groenten en soms een gebakken eitje, nasi werd af en toe gemengd met wat gula jawa om smaak toe te voegen, kortom deze mensen leefde in omstandigheden die je eigen niet kunt voorstellen. Omdat zij, net als iedereen, toch zin hadden in een stukje vlees op zijn tijd en dan het liefst zo goedkoop mogelijk, werd er niet zo nauw gekeken waar dit vlees vandaan kwam. Hierdoor ontstond er deze kampongs een levendige handel in ayam busuk oftewel, rotte kip, kip wat al een tijdje dood was, wat het transport niet had overleefd en er niet zo fris meer uitzag, kip wat ik uit eigen ervaring kan zeggen dat dit stinkt, maar die in de kampongs toch voor een paar centen werd verkocht, bereid en met smaak wordt gegeten.

Wat ik hier mee wil zeggen in dat voor veel mensen in Indonesië eten helemaal niet zo vanzelfsprekend is, dat het tradionele Sundanese en Javaanse eten waar op de diverse fora wordt geschreven en waar de westerse mens als eerste aan denkt als Indonesisch (of beter gezegd Indisch) eten ter sprake komt, vaak alleen was en is weggelegd voor de meer welgestelde Indonesiërs, of tijdens (huwelijks)ceremonies, Idul Fitri en sterfgevallen. Zelfs voor mensen die zo voor het oog en buitenwereld goed lijken te hebben, mooi huis in Perumahan, motor (of 2) en altijd nette kleding maar die kampen met zware leningen, komt het eten vaak op de 2de plaats en een stukje vlees (1x per week) staat niet vaak op tafel, Indomie aangevuld met nasi is voor velen de hoofdmaaltijd.

Selamat makan.

3 opmerkingen:

  1. Het romantisch beeld over Indonesie (vooral bali) - en in het bijzonder over het Indonesisch eten - is natuurlijk ingegeven door de indisch-gasten die in de vorige eeuw naar Nederland gingen. Een gewone Indonesische maaltijd bestaat gewoonlijk uit een rijst, met twee bijgerechten, de sambal niet te vergeten. Voorts, in de armere gebiedsdelen,zoals Lombok, bakt en eet men alles wat maar eetbaar is, van tor, hond tot aap. Ik heb in mijn jeugd zelfs vliegende hond gegeten waarvan plecing werd gemaakt. Tijdens grote feesten (b.v. slametan) waar veel gasten komen worden natuurlijk meerdere gerechten opgediend, uit gastvrijheid en om te laten zie hoe goed men het wel heeft. Ik krijg daarbij zelfs ook de indruk dat de gasten alleen voor het eten van heinde en verre komen. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat het zeer onbeschoft overkomt wanneer je niet komt, of dat men zichzelf dan buiten de gemeenschap plaatst door niet op het feest te komen. Eten is natuurlijk ook een gemeenschappelijk gebeuren!

    Het is genoegzaam bekend, dat Indonesiers meer belang hechten aan uiterlijk materieel vertoon(dit is verre van romantisch en dicht bij de natuur leven) en hoe je bij anderen overkomt. In dat geval zijn auto's, Black Berries e.d. uitstekende parafernalia.

    In Indonesie eet ik het liefst langs de kant van de weg of in een warung. Natuurlijk vergeet ik daarbij mijn favoriete eettentjes niet. Een van de favoriete gerechtjes van mijn vrouw (Javaanse)is ceker, kippenvoetjes! Want kluiven, dat vinden veel Indonesiers een opwindende bezigheid! :-) Op fora lees ik weleens verhalen van een Indonesier die het liefst in restaurants en hotels eet. Hij zal daarbij wellicht niet de enige zijn.
    Dit zal wel te maken hebben met, overdreven bangheid valse schaamte of te aangepast Nederlands zijn.
    Afkomst verloochent zich niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hi Mas,

    Ik geef eerlijk toe dat als wij voor feesten worden uitgenodigd van verre familie of vage vrienden dat ik er alleen nog naar toe ga voor het eten. Want terwijl ik een paar jaar geleden nog interesse toonde voor de mensen bij wie ik was uitgenodigd is dat allang afgelopen, om de doodeenvoudige reden dat hoe je het ook draait of keert een (bijv.)bruiloft in Indonesië maar een saaie bedoeling is. Waar uiterlijk vertoon en het aantal mensen dat er is zijn uitgenodigd, belangrijker wordt gevonden dan “gezelligheid” en in mijn geval is een buitenlander op je huwelijk toch wel erg interessant en statusverhogend.

    Dat Surya Atmadja allang is vergeten hoe het eten in Indonesië smaakt is welbekend. Hij heeft zijn afkomst allang verloochend en is of voelt zich alleen Indonesiër wanneer het voor hem het beste uitkomt. Zijn kennis over het eten of eten in warung is minimaal en komt alleen van horen zeggen. En terwijl mijn vrouw en ik ons lekkerste eten halen in de warung langs de weg, kleine restaurantjes in de buurt of de plaatselijke Javaanse Padang. Wenst die Surya Atmadje bij wijze van spreken zijn eten op een gouden bordje met voedsel dat rechtstreeks is ingevlogen vanuit Europa, en liefst nog vanuit Amsterdam, want wat een boer kent vreet tie niet, bang dat tie is voor een buikkrampje.

    Min zoon van bijna 7 kijkt nu al uit naar de kippenklauwen en kippenkoppen, klaargemaakt door zijn oma. Dit eten beschouwd hij wel als snack en niet als het vlees bij zijn nasi. Wat mijzelf betreft, in Indonesië heb ik al van veel verschillend voedsel mogen proeven, van hond, insecten, maag van een koe enz, echter vleermuis of vliegende hond heeft nog niet op mijn bordje gelegen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Op de een of andere manier denk ik dat je niet begrijpt wat hier geschreven is, lezen is namelijk ook een vak. Of heb je misschien iets verkeerds gegeten, wat te zwaar op je maag ligt en ben je daarom een beetje aan ijlen

    Mvg

    Maryono

    BeantwoordenVerwijderen